साउदी अरब पुगेका ट्रम्प ठूला आर्थिक सम्झौताका आशामा

साउदी अरब – पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प मंगलबार साउदी अरबको राजधानी रियाद पुगेका छन्, जहाँ उनले आफूलाई “सौदाबाजीको राजा” र “शान्तिदूत” को रूपमा स्थापित गर्न खोजेका छन्। यद्यपि गाजा र युक्रेन युद्धले उनको भ्रमणलाई छायामा पारेको देखिन्छ। तर ट्रम्पको यो मध्यपूर्व भ्रमणको मुख्य केन्द्रबिन्दु भने आर्थिक लगानी र व्यापार हो।

ट्रम्पको भ्रमण साउदी अरबबाट सुरु भएको हो, जहाँ उनले खाडी सहयोग परिषद् (GCC) का नेताहरूको सम्मेलनमा भाग लिने र अमेरिकाको ठूला कम्पनीहरूका प्रमुखहरूसँग संयुक्त अमेरिकी–साउदी व्यापार सम्मेलनमा सहभागी हुने कार्यक्रम छ। साउदी अरब, कतार र संयुक्त अरब इमिरेट्स भ्रमणका क्रममा उनले क्षेत्रीय लगानीको अवसरहरूबारे छलफल गर्नेछन्।

आर्थिक प्राथमिकता र व्यापारिक विस्तार

ट्रम्प प्रशासनको एक अधिकारीले NBC News लाई दिएको जानकारीअनुसार, “मध्यपूर्वमा स्थायित्व र सुरक्षा कायम हुनु अमेरिकाका साझेदारहरू र स्वयम् अमेरिका दुवैका लागि समृद्धिको बाटो हो।” साउदीसँगको सम्बन्धलाई ट्रम्प निकट एक स्रोतले “उत्कृष्टभन्दा पनि उत्कृष्ट” भनेका छन्।

ट्रम्प परिवारले अहिले मध्यपूर्वमा आफ्नो व्यापारिक सञ्जाल विस्तार गरिरहेको छ। हालै कतारको दोहानजिकै ट्रम्प ब्रान्डको गल्फ कोर्सको निर्माणको सम्झौता साउदी कम्पनीसँग गरिएको छ। यसले ट्रम्प संगठनको अन्तर्राष्ट्रिय महत्त्वाकांक्षा झल्काउँछ, तर आलोचकहरूले यसलाई राष्ट्रपतिको पदबाट व्यक्तिगत लाभ उठाउने प्रयासको रूपमा हेरेका छन्।

कतार भ्रमणका क्रममा ट्रम्पले अमेरिकी सैनिकहरूलाई सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ, जसका लागि उनी अल उदीद वायुसैनिक आधारशिविर पुग्नेछन्। यो भ्रमणमा रक्षा सचिव पीट हेगसेथ र वाणिज्य सचिव हावर्ड लुटनिकसमेत साथ छन्।

४० करोड डलरको उपहारमाथि विवाद

कतारका शाही परिवारबाट ट्रम्पलाई प्रस्ताव गरिएको ४० करोड अमेरिकी डलर मूल्य बराबरको ‘फ्लाइङ प्यालेस’ अर्थात् ‘उड्ने दरबार’ उपहारले वाशिङ्टनमा बहस निम्त्याएको छ। अमेरिकी संविधानको इमोलुमेन्ट्स क्लजले राष्ट्रपतिले कंग्रेसको स्वीकृति बिना विदेशी उपहार स्वीकार गर्न नपाउने स्पष्ट प्रावधान गरेको छ। ट्रम्पले भने उक्त विमानलाई राष्ट्रपतिको पुस्तकालयका लागि दिने बताएका छन्। “म आफै प्रयोग गर्ने होइन,” उनले भनेका छन्।

ट्रम्पले यसलाई “उत्कृष्ट योगदान” भनी प्रशंसा गर्दै भनेका छन्, “यदि मैले यो प्रस्ताव अस्वीकार गरेँ भने म मूर्ख ठहरिन्थें।”

राजनीतिक र कूटनीतिक असरहरू

यात्रा प्रारम्भ गर्नु अघि ट्रम्पले हमासको कब्जामा रहेका अमेरिकी बन्धक एडन अलेक्ज्यान्डरको रिहाइको घोषणा गरेका थिए। उनले यस भ्रमणका क्रममा थप बन्धक मुक्तिको आशा व्यक्त गरेका छन्।

मध्यपूर्व विज्ञ आरोन डेविड मिलरले यो भ्रमणलाई “ट्रम्पका लागि गम्भीर कूटनीतिक अवसर” का रूपमा व्याख्या गर्दै गाजा, इजरायल–प्यालेस्टाइन र ईरानसम्बन्धी विषयहरूमा ट्रम्पले नयाँ दृष्टिकोण प्रस्तुत गर्न सक्ने बताएका छन्।

यद्यपि गाजा युद्धले ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा भएका अब्राहम सम्झौताहरू को विस्तारमा अवरोध ल्याएको छ। ती सम्झौताहरूले इजरायल र केही अरब राष्ट्रबीच सम्बन्ध सामान्यीकरण गराएको थियो। वर्तमान अवस्थामा भने साउदी अरबले प्यालेस्टिनी राष्ट्र स्थापनाको समर्थनलाई इजरायलसँग सम्बन्ध विस्तारको पूर्वशर्त बनाएको छ।

ट्रम्पको यो भ्रमणमा इजरायलको कार्यक्रम नराखिएको छ, जुन उनको अघिल्लो कार्यकालको पहिलो भ्रमणमा समावेश थियो। यसपटक उनले शान्तिदूतको रूपमा देखिन चाहेका छन्, यद्यपि युक्रेन युद्ध अन्त्य गर्ने उनका वाचा अहिलेसम्म परिणामरहित छन्।

उनले रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीबीच टर्कीमा सम्भावित वार्ताका लागि आफू “त्यहाँ जाने सोचमा” रहेको बताएका छन्।

“यदि म गइदिँदा केही सहयोग पुग्छ भने, म जान तयार छु,” ट्रम्पले भने।